Xem Báo cáo: Tại đây
Trong gần ba thập kỷ qua thương mại điện tử trên thế giới tăng trưởng mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội và hội nhập kinh tế. Tuy nhiên, dường như thương mại điện tử càng phát triển thì tác động càng xấu tới môi trường, đặc biệt là việc thải bỏ lượng lớn bao bì, rác thải nhựa. Ở Việt Nam, tới năm 2015 thương mại điện tử đã trở nên phổ biến nhưng quy mô mới đạt khoảng 4 tỷ USD. Từ năm 2016 tới nay tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử nước ta tăng nhanh. Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) quy mô của lĩnh vực này năm 2023 đạt khoảng 25 tỷ USD, trong đó bán lẻ hàng hoá trực tuyến trên 17 tỷ USD. VECOM dự đoán tới năm 2025 quy mô thương mại điện tử sẽ đạt gần 40 tỷ USD và tiến tới quy mô khoảng 100 tỷ USD vào năm 2030.
Tuy nhiên, từ năm 2019 thương mại điện tử Việt Nam đã bộc lộ những yếu tố không bền vững. Đặc biệt, sự bùng nổ của thương mại điện tử trong giai đoạn đại dịch Covid-19 đã lộ rõ các tác động tiêu cực tới môi trường, điển hình là việc sử dụng nhiều bao bì, vật liệu nhựa. Các phương tiện truyền thông đã nhanh chóng đề cập tới tác động xấu của thương mại điện tử tới môi trường. Đông đảo người tiêu dùng nhận thấy thương mại điện tử có thể gây tác động tiêu cực tới môi trường cao hơn thương mại truyền thống.
Những nhận xét mang tính định tính này được khẳng định qua nghiên cứu năm 2023 của WWF “Chất thải nhựa bao bì từ thương mại điện tử tại Việt Nam”. Nghiên cứu chỉ ra năm 2023 thương mại điện tử đã sử dụng khoảng 340 nghìn tấn bao bì các loại, trong đó một nửa là rác thải nhựa. Với tốc độ tăng trưởng như dự báo và không có các giải pháp kịp thời thì tới năm 2030 thương mại điện tử nước ta sẽ sử dụng một triệu tấn bao bì, một nửa trong số đó là bao bì, vật liệu nhựa.
Trên cơ sở khảo sát hành vi mua sắm trực tuyến của hàng nghìn người tiêu dùng và tổng hợp hoạt động của các cơ quan, tổ chức cũng như chính sách, pháp luật về thương mại và môi trường, Báo cáo đánh giá tác động từ sự phát triển thương mại điện tử tới môi trường. Tiếp đó, Báo cáo đề cập tới những thuận lợi và khó khăn khi phát triển thương mại điện tử xanh và đề xuất một số giải pháp cần triển khai.
Báo cáo là tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý nhà nước về thương mại điện tử, kinh tế số, logistics và bưu chính khi xây dựng chính sách và pháp luật. Các cơ sở nghiên cứu và đào tạo, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức quốc tế tại Việt Nam quan tâm tới bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cũng như các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến có thể có được thông tin hữu ích từ báo cáo này.
VECOM trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ quý báu từ Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số. Nhiều hội viên của VECOM, đặc biệt là SAPO, OSB, ACCESTRADE, và nhiều trường đại học thuộc Mạng lưới các cơ sở đào tạo thương mại điện tử (VecomNet) đã giúp đỡ nhiệt tình cho hoạt động khảo sát người tiêu dùng trực tuyến.
Mọi thông tin, số liệu, nhận định, đề xuất trong Báo cáo này thuộc về Nhóm nghiên cứu của VECOM. Các nhận xét, góp ý về nội dung Báo cáo xin gửi về địa chỉ office@vecom.vn. Nhóm nghiên cứu xin chân thành cảm ơn!
